Waarom ( en wanneer) collectief en dus niet individueel verwarmen?
In collectieve woonbouw zijn er twee mogelijkheden om warmte te voorzien: ofwel krijgt iedere wooneenheid zijn eigen warmteopwekker, ofwel is er een gezamelijke warmteopwekking voor het gehele gebouw. Maar wanneer is nu collectief verwarmen nuttig?
Uit vergelijking van diverse warmteproductie- en distributieconcepten blijkt dat collectief verwarmen enkele belangrijke troeven heeft ten opzichte van decentrale warmteopwekking:

  • Techno-economische troeven
    • De installatiekost van de warmteproductie per wooneenheid kan worden verdeeld en is lager dan bij individuele warmteopwekking.
    • Ook onderhouds- en herstellingswerken kunnen worden verdeeld. Deze werken vinden plaats in de centrale stookplaats en vallen onder het beheer van de gebouwverantwoordelijke. Dit zorgt voor minder hinder en lagere kosten.
    • Door de collectieve energievraag kunnen betere prijzen worden onderhandeld met de energieleverancier.
  • Voordelen met oog op de toekomst:
    Om tegen 2050 zo weinig mogelijk fossiele brandstoffen te gebruiken voor de warmtevraag in gebouwen mag vanaf 2021 geen gasaansluiting meer worden voorzien bij grote appartementsgebouwen en groepswoningbouwprojecten. Collectief verwarmen biedt meer mogelijkheden om over te schakelen op een duurzame(re) warmtevoorziening:
    • De schaalgrootte en het gelijkmatigere afname patroon maken de integratie van duurzame warmte (zoals o.a. warmtekrachtkoppeling, warmtepompen, zonthermie en geothermie) eenvoudiger en rendabeler.
    • De omschakeling naar andere energiebronnen in de toekomst wordt eenvoudiger en goedkoper alsook de inkoppeling met stads- of wijkwarmtenetten wordt vergemakkelijkt.
Foto
Wat is een combilus en hoe werkt het?
In oudere collectieve woongebouwen bestaat een collectief verwarmingssysteem meestal uit een centrale boiler en vier afzonderlijke distributieleidingen: aanvoer en retour voor ruimteverwarming en een circulatieleiding voor sanitair warm water. De circulatieleiding moet permanent op temperatuur gehouden worden omwille van legionellapreventie en om de wachttijd voor sww te beperken. Dit vertaalt zich doorgaans in grote distributieverliezen en/of hygiëne- of comfortverlies.

Bij de combilus gebeurt de aanmaak van warmte centraal, maar wordt het sanitair warm water decentraal aangemaakt, wat het risico op legionellabesmetting terugbrengt op het niveau van een individuele installatie. De centraal opgewekte warmte wordt hier via een primair circuit verdeeld naar de afleversets (één per appartement) waar de regeling en meting gebeurt, dit zowel voor de ruimteverwarming als voor de productie van sww.

Een combilus bestaat uit de volgende elementen:
  • (1) De centrale warmte-opwekker(s) waar de primaire energie wordt omgezet in thermische energie.
  • (2) Het primaire distributienetwerk die de centraal opgewekte warmte verdeelt naar de verschillende eindgebruikers. De uitvoering is te onderscheiden in volgende concepten:
    • Het twee-pijpssysteem bestaande uit een aanvoer- en retourleiding zijn het meest gangbaar en biedt een goede balans tussen comfort, energetische efficiëntie en investering. De vermogensregeling gebeurt op basis van variabel debiet met een vast aanvoertemperatuur (meestal > 60°C nodig voor de decentrale aanmaak van sanitair warm water).
    • Het drie-pijpssysteem waarbij de aanvoer- en/of retourleidingen verder worden opgedeeld op basis van de verschillende temperatuurregimes (bijvoorbeeld een aanvoerleiding op hoge temperatuur (meestal voor sanitair warm water) en één op lage temperatuur (voor ruimteverwarmingtoepassingen op lage temperatuur).
    • Het vier-pijpssysteem waarbij naast verwarming ook koeling op collectief niveau wordt geproduceerd en verdeeld.
  • (3) Het secundaire distributienetwerk bevindt zich in de individuele wooneenheid en bestaat uit een circuit voor ruimteverwarming en een circuit voor sanitair warm waterdistributie.
  • (4) De afleverset of satellietboiler is het toestel dat de verbinding vormt tussen het primaire en secundaire netwerk. Het toestel regelt de warmteoverdracht voor ruimteverwarming en de decentrale productie van sanitair warm water. Het toestel is voorzien van een warmtemeter voor de meting van het energieverbruik. Voor de afleverset en satellietboiler bestaat een grote diversiteit aan uitvoeringsvormen, met telkens:
    • een aansluiting op het primaire distributienetwerk
    • een aansluiting op het secundaire distributienetwerk. Dit kan met een directe inkoppeling of via een scheiding door middel van een warmtewisselaar.
    • een warmtewisselaar (in geval van een afleverset) of opslagvat (in geval van een satellietboiler) voor de decentrale productie van sanitair warm water.
Wat is het verschil tussen een warmtenet en een combilus
Het principe van de combilus wordt in essentie ook toegepast bij stads- of wijkwarmtenetten wat meteen de koppeling van de combilus met warmtenetten vergemakkelijkt. Bij de combilus is de hele installatie gekoppeld aan één gebouw of perceel, daar waar bij warmtenetten de schaalgrootte verbreed wordt naar een hele wijk of stad. Dit heeft gevolgen op het vlak van verantwoordelijkheden (juridisch en economisch) waardoor de gekozen technische oplossingen kunnen variëren. Ook op energetisch vlak verschilt de combilus met een warmtenet. Zo is het warmteverlies dat optreedt door distributie bij een warmtenet steeds volledig verloren, terwijl bij een combilus een deel van dit warmteverlies nuttige (interne) warmtewinst is doordat deze in de gebouwschil zit. Ook wordt bij warmtenetten gekozen voor een indirecte aansluiting (scheiding door een warmtewisselaar) omwille van mogelijke netvervuiling en een verschil in werkingsdruk.
FotoResultaten simulties (www.instal2020.be): jaarrendement van individuele ketel tov combilus voor verschillende gebouwgroottes en installatievarianten (type ketel, compactheid leidingnetwerk)

Wat zijn de voor- en nadelen van het combilus principe?
De combilus biedt een aantal voordelen ten opzichte van individuele warmteopwekking, zijnde een lager totaal geïnstalleerd vermogen en besparingen op vlak van installatie-, uitbatings- en onderhoudskosten. Maar het voornaamste voordeel blijft natuurlijk de vereenvoudigde en efficiëntere integratie van duurzame warmte.Een belangrijk nadeel is uiteraard het warmteverlies dat optreedt ten gevolgen van warmtedistributie. Om deze warmteverliezen zo beperkt mogelijk te houden kiest men best voor een optimale isolatiegraad en ontwerp (liefst zo compact mogelijk) van het primaire leidingnetwerk. Op energetisch vlak kan de combilus een gelijkwaardig totaal rendement behalen bij een doordacht ontwerp.













Ten opzichte van de klassieke vier-pijpsinstallatie met twee aparte verdeelleidingen voor ruimteverwarming en sanitair warm water scoort de combilus beter op energetisch vlak (hoe minder verdeelleidingen, hoe kleiner het warmteverlies) en op vlak van preventie van legionellaontwikkeling. Doordat bij de combilus steeds een energie- of warmtemeter per eindgebruiker is voorzien, wordt ook de kostenverdeling eenvoudiger dan bij de klassieke vier-pijpsinstallatie.

De voor- en nadelen op een rijtje:
Value
Individueel
Klassiek 4-pijps
Combilus
Installatie
- / +
+
+
Onderhoud / exploitatie
-
+
+
Energiekostenverdeling
+
-
- / +
Productierendement
-
- / +
+
Distributierendement (winter)
+++
-
+
Distributierendement (zomer)
+++
+
-/+
Integratie duurzame warmte
-
+
+
Hygiëne (legionella)
+
-
+
Wat is ….
  • Afleverset
  • Satellietboiler
  • Substation
  • HIU
  • Boosterwarmtepomp
  • 4-pijpsconcept
  • 2-pijpssysteem
  • Hybride
  • All electric
  • 3e –4e generatie
  • ...
Gerelateerde artikels en fiches
Proudly powered by Weebly